تست توبرکولین

تست توبرکولین که به اختصار TST نیز نامیده می‌شود با نام آزمایش “مانتو” نیز معروف است. این تست یک آزمایش پوستی است که برای تشخیص اینکه آیا فردی به باکتری سل آلوده شده است یا خیر انجام می‌شود.

در این مطلب تمامی نکات را در اختیار شما قرار داده ایم تا از کامل ترین اطلاعات بهره مند شوید. با ما همراه باشید.

تست توبرکولین چیست؟

تست تزریق پوستی توبرکولین، یا همان تست مانتو (Mantoux test)، یکی از روش‌های تشخیصی است که برای تشخیص عفونت با باکتری مایکوباکتریوم توبرکولوز (Mycobacterium tuberculosis)، عامل اصلی بیماری سل است، استفاده می‌شود. این تست بر اساس واکسناسیون پیشگیرانه با آنتی ژن های موجود در باکتری سل انجام می‌شود.

 این تست نیز همانند هر تست تشخیصی دیگر، ممکن است در برخی موارد نتایج نادرستی را نشان دهد. بنابراین، برای تشخیص نهایی و درمان بیماری سل، نیاز به مطالعه و بررسی بیشتر با استفاده از روش‌های تشخیصی دیگر مانند بررسی بیوپسی (Biopsy) و آزمایش خون (Blood test) می‌باشد.

بیشتر بخوانید: تست پوستی پچ

دلیل انجام تست توبرکولین چیست؟

• جهت تشخیص سل نهفته برای افرادی که در معرض تماس با فردی که دچار سل فعال بوده است، قرار داشته‌اند.
• جهت بررسی اینکه آیا فرد قبل از شروع به کار در مراکز بهداشتی دچار عفونت سل نهفته است یا خیر.
• جهت بررسی اینکه آیا فرد پیش از سفر به مناطقی که میزان بروز بیماری سل در آنها بالا است، دارای سل نهفته است یا خیر.
• در برخی موارد خاص پیش از تزریق واکسن BCG این آزمایش ممکن است انجام شود.

پیش از انجام آزمایش این موارد را به پرستار اطلاع دهید:

• در گذشته بیماری سل برای شما تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گرفته‌اید.
• در گذشته تست تزریق پوستی توبرکولین را انجام داده‌اید.
• در هفته‌ی پیش از انجام آزمایش دچار یک بیماری ویروسی بوده‌اید.
• دچار یک بیماری هستید که بر سیستم ایمنی بدن شما تاثیر گذاشته است.
• از داروهای استروئیدی و یا سایر داروهایی که بر سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار است استفاده می‌کنید.
• در ماه گذشته واکسن (هر نوع واکسنی) دریافت کرده‌اید.

نحوه انجام تست تزریق پوستی توبرکولین

این آزمایش با یک تزریق ساده در ساعد انجام می‌شود. ماده‌ی تزریقی مقدار اندکی از پروتئین خالص حاصل از باکتری‌های مرده‌ی سل است که در زیر لایه‌ی فوقانی پوست تزریق می‌شود.

جهت آزمایش باید از سوزن و سرنگ یک بار مصرف استفاده شود.

عوارض تست تزریق پوستی توبرکولین

این ازمایش بسیار ساده بوده و معمولاُ هیچ گونه عارضه‌ی شدیدی ایجاد نمی‌کند. برخی از عوارض خفیف پس از آزمایش عبارتند از:

• پس از تزریق یک تاول کوچک در محل تزریق ایجاد می‌شود که پس از حدود 20 دقیقه از بین می‌رود.
• مقدار کمی خونریزی از محل تزریق طبیعی است.
• احسا درد خفیف در هنگام تزریق
• تورم و قرمز شدن محل تزریق
• خارش در محل تزریق که ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشد

مراقبت‌های پس از تست توبرکولین

• از خاراندن محل تزریق و یا هرگونه مالش آن خودداری نمائید.
• محل تزریق باید باز بماند، از هیچ گونه پانسمان و یا پمادی برای پوشاندن آن استفاده نکنید.
• در صورتی که در محل تزریق تاولی ایجاد شود که باعث ایجاد ناراحتی باشد می‌توانید از یک کمپرس خنک در اطراف محل تزریق استفاده کنید.
• پس از انجام تست می‌توانید فعالیت‌های عادی خود مانند دوش گرفتن، شنا و یا ورزش کردن را ادامه دهید.

بررسی نتایج تست تزریق پوستی توبرکولین

3 روز پس از تزریق جهت بررسی نتایج باید به آزمایشگاه مراجعه نمائید. ممکن است در محل تزریق یک توده‌ی کوچک تشکیل شود. اندازه‌ی این توده که بر حسب میلی متر محاسبه می‌شود می‌تواند نشان دهد که آیا شما مبتلا به عفونت سل نهفته هستید و یا اینکه با باکتری سل آلوده نشده‌اید.

تفسیر نتایج به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:

• آیا در گذشته با بیمار مبتلا به سل در تماس بوده‌اید یا خیر.
• در گذشته واکسن BCG را تزریق کرده‌اید؟
• سن بیمار
• سابقه‌ی پزشکی بیمار

بیشتر بخوانید: تست پریک چیست؟

نتیجه‌ منفی تست تزریق پوستی توبرکولین

در صورتی که اندازه‌ی توده‌ی تشکیل شده کوچک باشد (معیار تشخیص بر اساس آزمایشگاه مشخص می‌شود) نتیجه‌ی آزمایش منفی قلمداد می‌شود. نتیجه‌ی منفی در اکثر موارد به این معنی است که شما به باکتری سل آلوده نشده‌اید. اما در صورتی‌که شما اخیراُ با بیمار مبتلا به سل در تماس بوده‌اید لازم است پس از 8 الی 12 هفته جهت تکرار آزمایش مراجعه نمائید.

در صورتی که بیمار حال عمومی مساعدی نداشته باشد، سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد و یا اخیراُ واکسن تزریق کرده باشد ممکن است با نتیجه‌ی منفی کاذب روبرو شود.

نتیجه‌ی مثبت تست توبروکولین

اگر توده‌ی تشکیل شده در محل تزریق بزرگ باشد نتیجه‌ی آزمایش مثبت است و به این معنی است که احتمالاُ شما با باکتری سل الوده شده‌اید. نتیجه‌ی مثبت به این معنی نیست که شما دچار بیماری سل فعال هستید.

• افرادی که نتیجه‌ی آزمایش مثبت دارند دچار بیماری سل نیستند و نمی‌توانند بیماری را به دیگران انتقال دهند اما ممکن است در آینده به این بیماری مبتلا شوند.
• در صورتی که نتیجه‌ی آزمایش مثبت شود جهت بررسی‌های بیشتر لازم است که تحت معاینه قرار بگیرید.
• در صورتی که نتیجه‌ی تست مثبت باشد به شما پیشنهاد می‌شود که این آزمایش را در آینده تکرار نکنید.

اقدامات پس از نتیجه‌ی مثبت تست تزریق پوستی توبرکولین

• رادیوگرافی از قفسه سینه
• انجام معاینه توسط پزشک متخصص
• مصرف دارو جهت پیشگیری از ابتلا به سل فعال (این گزینه در برخی از افراد و در شرایط خاص ممکن است پیشنهاد شود)

نتیجه گیری:

تست تزریق پوستی توبرکولین یا تست مانتو، روشی متداول برای تشخیص عفونت با باکتری سل است. این تست با تزریق توبرکولین زیر پوست بازو انجام می‌شود و پس از 48 تا 72 ساعت واکنش ناشی از تزریق مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اندازه واکنش التهابی در محل تزریق، به عنوان معیاری برای تشخیص عفونت سل استفاده می‌شود.

با افزایش قطر واکنش التهابی، احتمال عفونت فعلی یا قبلی با سل افزایش می‌یابد. با این حال، تست مانتو نیاز به تعبیه نهایی و تشخیص دقیق بیماری سل دارد و نتایج نهایی باید با استفاده از روش‌های تشخیصی دیگر تایید شود. در نتیجه، مشاوره و راهنمایی پزشک معالج، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب بیماری سل بسیار حائز اهمیت است.